مسئول واحد آموزش به بیمار و ارتقاء سلامت خانم مهری شمس

واحد آموزش به بیمار در بیمارستان به مرکزی اطلاق می شود که امکانات ارائه آموزش به بیمار را در بدو پذیرش ،حین بستری و پس از ترخیص دارا باشد . این مرکز یکی از زیر مجموعه های بیمارستان بوده و تحت نظارت دفتر پرستاری خدمات خود را ارائه می نماید . واحد آموزش به بیمار بیمارستان حضرت محمد رسول ا... ( ص ) مبارکه از بهمن ماه سال 1390 راه اندازی و مشغول ارائه آموزش به بیمار می باشد .

   

خودمراقبتی مجموعه ای از اعمالی است که فرد به صورت اکتسابی، آگاهانه و هدفدار برای خود، فرزندان و خانواده اش انجام میدهد تا از لحاظ جسمی، روانی، اجتماعی سالم بمانند و همچنین در صورت ابتلا به بیماری و بستری در بیمارستان براساس آموزشهای دریافتی درحین بستری وپس ازترخیص از سلامت خود و خانواده اش حفاظت نماید.

آموزشهای خود مراقبتی متوجه و متمرکز بر تغییر روش زندگی و آموزش اثر بخش در حیطه های نگرشی و ترک عادتهای مضر برای سلامت و تمرین و استمرار در اتخاذ روشهای بهداشتی، تغذیه ای، فیزیکی، ذهنی/ روانی و سایر رفتارهای شخصی برای زندگی سالم تر و حمایت از برنامه های پیشگیری و درمان و بهبود شاخص امید به زندگی وکاهش هزینه های سلامت در جامعه است. آموزشهای خود مراقبتی ميل اصلی ایفای نقش بیمارستان در بحث ارتقای سلامت بیماران است.

نیازسنجی دقیق و برنامه ریزی صحیح و اجرای اثر بخش آموزشهای خودمراقبتی متضمن اثربخشی بسیاری از هزینه های صرف شده برای درمان بیماران نیاز هست .

خودمراقبتی یك باور و مهارت انطباق بیمار با شرایط جدید زندگی است. از این منظر آموزشهای خودمراقبتی بسیار پیچیده تر از آموزشهای عمومی بدو ورود و حین بستری در زمینه بیماری است. لذا انتظار میرود بیمارستان به عنوان یکی از مهمترین و تاثیر گذارترین سازمانهای سلامت محور در این زمینه برنامه های آموزشی موثر و مبتنی برشواهد طراحی و ارائه نماید. برای این مهم لازم است، دستورالعملهای آموزش خود مراقبتی برای بیماریهای شایع با محوریت سوپروایزرهای آموزشی و آموزش سلامت ومشارکت پزشکان و سایر گروه های پزشکی تدوین شده و بر اساس آن آموزشهای خودمراقبتی در حین بستری و زمان ترخیص ارائه شود. ارائه آموزش های خود مراقبتی ترخیص، ساعاتی زودتر از زمان ترخیص و در راستای آموزش های خود مراقبتی حین بستری ارائه شود.

 تشکیل کارگروه آموزش به بیمار در هریك از بخشهای بالینی متشکل اعضای ذیل برای برنامه ریزی و اجرای دقیق آموزش بیماران انجام می شود.

1 . رئیس بخش (یا یکی از پزشکان به نمایندگی از طرف ایشان)

2 . سرپرستار بخش

3 . سوپروایزر آموزشی و آموزش سلامت

4 . مسئول آموزش به بیمار

یادآوری بسیار مهم ! آموزش بیمار بخشی از مراقبتهای پزشکی و پرستاری است و به هیچ وجه نبایستی با تعیین مسئول آموزش بیمار، این ماموریت مهم از وظایف تك تك پزشکان و پرستاران خارج شود. این مهم در امر پیشگیری و کنترل عفونت، ایمنی بیمار، کنترل کیفیت و سایر اصول مراقبت و درمان هم می شود. این مسئولان صرفا ناظر وهماهنگ کننده کیفیت هستند و استقرار کیفیت و ارائه خدمات با کیفیت وظیفه تك تك کارکنان شاغل در امر مراقبت و درمان بیماران است.

فرایند آموزش به بیماران با محوریت و سیاست گذاری مدیریت خدمات پرستاری برنامه ریزی و با هدایت، برنامه ریزی و نظارت سوپروایزرهای آموزشی و آموزش سلامت ومشارکت مسئول آموزش بخش، سرپرستار و تمامی پرستاران و پزشکان بخشهای بالینی اجرا می شود. در همین راستا و به منظور مشارکت کارکنان در امر آموزش بیماران وارتقای کیفیت آموزش بیماران، از بین کارکنان پرستاری بیمارستان در هر بخش بالینی مسئول آموزش بیمار تعیین می شود. سوپروایزرهای آموزشی و آموزش سلامت درتعامل مستمر با ایشان بوده و با هماهنگی سرپرستاران و روسای بخش، روند آموزش عمومی و خود مراقبتی بیماران طراحی، اجرا و ارزیابی اثربخشی می شود. اثر بخشی آموزشی در موضوع خود مراقبتی، براساس روشهای معتبر ارزیابی می شود . به عنوان مثال اثربخشی آموزش در حیطه دانشی در آموزش های عمومی و خود مراقبتی با پرسش مبانی آموزش داده شده و مقایسه پاسخ بیمار با اهداف آموزشی، ارزیابی می شود و در حیطه های مهارتی و عملکردی تغییر رفتار بیماراز طریق مشاهده ملاکِ ارزیابی اثربخشی آموزش های عمومی و خود مراقبتی است. . مثال دیگر در حیطه تغییر رفتار بیماراست که از طریق ارزیابی نا محسوس عملکرد بیماران درمورد نحوه/میزان راه رفتن بیمار پس از عمل جراحی و یادگیری و پذیرش آموزش های ارائه شده از سوی بیمار است.

ده توصیه مهم برای دستیابی به آموزش اثربخش و یادگیری/ تغییر رفتار بیماران

1 . آموزشها در موقعیت مناسب و با اختصاص زمان کافی و بدون تبادر احساس تعجیل به بیمار ارائه شود.

2 . هرگونه موانع ارتباطی محیطی یا شخصی بیمار از جمله درد، ترس، ازدحام، سر و صدا، ناتوانی ها / ویژگیهای خاص بیمار قبل از آموزش کنترل و حذف شوند.

3 . شیوه ها و تدابیر آموزشی متناسب با هر مخاطب/ بیمار/ همراه طراحی و اجرا شود.

4 . از جملات گویا، شفاف، قابل فهم و متناسب و درخور هر مخاطب استفاده شود.

5 . هرگز از واژه های تخصصی در آموزش بیمار استفاده نشود.

6 . از ابزار شیوایی بیان و شیرینی کلام که گاهی با چاشنی طنز محترمانه می تواند در تقویت ارتباط با بیمار کمك کند، استفاده شود.

7 . ضمن پای بندی به محتوای علمیِ آموزش از جملات کلیشهای/ تکراری و از پیش تعیین شده ) بیان طوطی واری)استفاده نشود.

8 . از مهارتهای برقراری ارتباط موثر مانند ایجاد همدلی، مثبت گرایی، مثبت اندیشی، امید بخشی و حمایت در حین ارائه محتوای آموزش استفاده شود.

9 . ارتباط انسانی با چاشنی صبر، حوصله، مهربانی و دلسوزی در حین آموزش، مبنای ارتباط با بیمار باشد.

10 . قبل از ترک بالین از فراگیری دانشی، مهارتی و نگرشی بیمار اطمینان حاصل شود و در صورت نیاز جمع بندی نهایی آموزش برای بیمار مجددا تکرار شود.

 اهم وظایف مسئول آموزش بیمار در بخش

1 . انجام هماهنگی مستمر برای تمامی اقدامات مرتبط با آموزش بیماران با سرپرستار و سوپروایزر آموزشی و آموزش سلامت بیمارستان

2 . انجام نیازسنجی آموزشی بیماران در دو حیطه آموزش های عمومی و خود مراقبتی و بیماریهای شایع با هماهنگی سرپرستار و سوپروایزر آموزشی و آموزش سلامت

3 . اولویت بندی نیازهای آموزشی بیماران بخش در چارچوب سیاستهای آموزشی مدیر پرستاری با هماهنگی سرپرستار و سوپروایزر آموزشی و آموزش سلامت

4 . مشارکت در طراحی برنامه های آموزش عمومی بیماران در بدو ورود و حین بستری و ترخیص مبتنی بر نیازسنجی آموزشی انجام شده

5 . مشارکت در تدوین دستورالعمل های آموزش خود مراقبتی برای بیماریهای شایع با محوریت سوپروایزرهای آموزشی و آموزش سلامت و مشارکت پزشکان

6 . نظارت مستمر مسئول آموزش به بیمار بر ارائه توضیحات و آموزشهای بدو ورود و حین بستری توسط پزشکان و پرستاران

7 . نظارت مستمر مسئول آموزش به بیمار بر اجرای دقیق آموزش برنامه های خود مراقبتی توسط پزشکان و پرستاران در مراحل بستری و ترخیص بیمار

8 . برنامه ریزی و مشارکت در زمینه طراحی پمفلت ها و جزوات آموزشی و تهیه بانك اطلاعاتی آموزشی برای بیماران بخش و بیماریهای شایع در هر بخش

9 . ارزیابی و تعیین میزان اثربخش بودن آموزش های عمومی ارائه شده (حداقل سه ماه یکبار)

10 . مشارکت در اجرای آموزشها عمومی و خودمراقبتی برای بیماران تحت مراقبت خود

 

           

شیوه های آموزش حداقل شامل انواع آموزش چهره به چهره - کارگروهی - فیلم و پوستر - پمفلت یا سایر رسانه های آموزشی است.

استفاده ازهمکاری سایر کارکنان بالینی، فیزیوتراپ، کارشناس تغذیه، رسپیراتوریست، نمونه بردار آزمایشگاه، روانشناس بالینی و سایر زیر گروههای پزشکی جهت ارائه آموزش ها ​​​​​​​